De beste zangtechniek is vrijheid
Erica Nap:
Ik ben opgegroeid in een gezin met de nodige emotionele uitdagingen. Vanaf mijn 19e een uitgebreid pad van zelfonderzoek, therapie en spiritualiteit bewandelend, via Pabo, Culturele Antropologie, werken in het basisonderwijs en als koordirigent, stond ik in 2004 op een kruispunt in mijn leven. Ik besloot te stoppen met alles wat ik op dat moment deed en een jaar te wijden aan mijn Zelf. De vraag ‘wat wil ik met mijn leven’ veranderde naar ‘wat wil het leven met mij?’ In die openheid werd ik na driekwart jaar gevraagd zangles te geven aan een theatergroep. Wat ik als vanzelf ging doen bleek echter geen zangles te zijn maar stembevrijding (dat woord kwam pas veel later en is afkomstig van Jan Kortie). Vanaf die eerste workshop was het hek van de dam en een jaar later schreef ik Murali in bij de kamer van koophandel. In zeven jaar tijd transformeerde ik en daarmee Murali tot wat het nu is. Naast intens verbonden met dit mooie werk ben ik enorm dankbaar dat ik mijn leven mag delen met mijn man en twee prachtige kinderen.
Het moet in 1976 geweest zijn. Ik ben zes of zeven jaar. M’n kleine beentjes bungelen verveeld onder de kerkbank. Ik speel met het kerkboekje, bestudeer de magie van de muzieknootjes en sabbel wat op het bladwijzer touwtje. Alles wijst erop dat het weer zo’n hele saaie zondagochtend in de gereformeerde kerk gaat worden. Maar één ding is anders. Er staat een drumstel voor in de kerk……
Die ochtend hoor ik voor het eerst in mijn leven een koor. Een gospelkoor: vrolijk, vol, swingend….levend! Mijn hart maakt een zeldzaam hoge vreugdesprong. Zou de dominee dit bedoelen met de hemel?
Het was het begin van een leven vol zingen; van het kinderkoor naar het tienerkoor, van het tienerkoor naar het studentenkoor, van het studentenkoor naar de Close Harmony , van Close Harmony naar solo, van zangeres naar dirigent.
Op een dag werd ik uitgenodigd door een theatergroep: ze wilden leren zingen. Met een goed gevulde tas vol technieken toog ik naar plaats van handeling. Wat ik aantrof was een groep enthousiaste mensen, zeer bereid maar doodsbang om te zingen. Mijn tas met technieken verdween in de hoek van de zaal en ik zette alles op alles om deze mensen gerust te stellen, ze te helpen hun angst te overwinnen en zonder schroom te zingen. En wat bleek: er was geen enkele techniek nodig om de prachtige stemmen die diep verstopt lagen onder lagen van angst en kramp, te voorschijn te toveren. Een gevoel van vrijheid was voldoende.
Het was het begin van een carrière als stembevrijder. Een prachtig vak waar sinds 2006 ook een opleiding in bestaat.
Ik ontdekte dat de angst om vrij-uit te zingen bij de meeste mensen gebaseerd is op oude ervaringen van afwijzing en daaruit voortgekomen misverstanden omtrent zingen. Het belangrijkste misverstand, waar bijna alle andere onder te scharen zijn is:
Zingen moet je kunnen
Daaruit volgt vrijwel direct: niet iedereen kan zingen en vervolgens: als je niet kunt zingen kun je beter je mond houden. Waar de grens ligt tussen wel en niet kunnen zingen weet eigenlijk niemand, die wordt willekeurig getrokken door iedereen individueel. In de meeste gevallen kom je er zelf bekaaid af: “Ja, ik kan misschien wel zingen maar niet mooi”. Mooi wordt dan meestal afgemeten aan de Aretha Franklins, Trijntjes Oosterhuizen en Pavarotti’s onder ons. Het wemelt van de televisieprogramma’s waar we naar hartenlust vergelijken en beoordelen op grond van criteria waar we het zelden over eens zijn.
In de 8 jaar dat ik dit werk nu doe zijn er vele honderden, misschien wel duizenden mensen in workshops en privé sessies geweest. Mensen die er stellig van overtuigd waren dat ze niet konden zingen. Ze hebben mij niet kunnen overtuigen en konden in de meeste gevallen hun eigen overtuiging ook bijstellen. Want:
Iedereen kan zingen!
Zingen is onze eerste natuur! Een kind zingt eerder dan het spreekt. Als ieder kind op zou kunnen groeien in een omgeving waar geen eisen worden gesteld aan zijn gezang, als het niet vergeleken zou worden en niet veroordeeld dan zou het zich ontwikkelen tot een natuurlijke zanger. Uiteraard blijft er dan nog zoiets als talent: sommigen zijn geboren om er meer mee te doen dan anderen. Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is immers. Maar iedereen zou het genot en het plezier van zingen kunnen ervaren in de setting die hem of haar past. Voor wie zich verder wil ontwikkelen is techniek fantastisch, om te leren zingen is het niet nodig. Zingen kun je al.
Stembevrijding gaat over het ontdekken van de natuurlijke schoonheid van jouw stem door te werken met de lagen van onvrijheid die je als zanger ervaart. Hoe dat proces eruitziet is voor ieder anders. Er zijn geen vaststaande technieken of trucs. Dus: wil je mooier zingen: maak jezelf vrij, vrij van negatieve overtuigingen, vrij van de behoefte aan applaus, vrij van de angst voor kritiek. Zing zo vrij als je bent en verbaas je over de ruimte, de kracht en de schoonheid van je stem. Mocht je het niet helemaal te pakken krijgen: stel je een gospelkoor voor met een heerlijke band erachter en zing om de pure vreugde van het zingen zelf. De dominee zal het zo niet bedoeld hebben maar ik weet het zeker: dát is de hemel.
• Voor meer informatie over Erica Nap en haar workshops & trainingen: www.ericanap.nl
• Voor meer informatie over de opleiding tot stembevrijder: www.jankortie.nl . Ook zeer aan te bevelen is zijn boek: Jouw ziel wil zingen.
